25 Aralık 2010 Cumartesi

GÜNEŞ YANIKLARINDA LAVANTA VE PAPATYA

Yanıkların tedavisinde lavanta ve papatya kullanılabilir.


Hiç unutmam, bundan 30 yıl kadar önce bir gazete haberi ilgimi çekmişti. Sahil kasabalarımızda o sıralarda sürmekte olan yoğun yapılaşma faaliyetleri nedeniyle inşaatlarda çalışmak üzere buraya gelen iki genç, bir haftalık çalışmanın yorgunluğunu gidermek için bir pazar günü deniz kenarındaki kumun üzerine yatmış, yanmak için de annelerinden hatırladıkları şekilde ceviz yaprağını kaynatarak vücutlarına sürmüşler. Tabii yorgun bedenleri güneşin altında öylesine gevşemiş ki akşama kadar uyuyakalmışlar. Akşam vakti kalkmak istemişler ama nafile, bedenleri cayır cayır yanıyor. Ağır yanık nedeniyle hastanenin aciline kaldırılmışlar.

Ceviz taşıdığı kumarin tipi bileşikler nedeniyle güneş ışınlarına olan hassasiyeti artırıyor. 5-6 yıl önce piyasaya çıkarılan ve hızlı bronzlaşma sağlayan güneşlenme ürünlerinin bileşiminde de bergamot esansı yer alıyordu. Bu yağın bileşiminde bulunan furanokumarin tipi madde bergapten cilde sürüldüğünde cildin güneş ışınlarına karşı hassasiyetini artırıp 15-20 dakika içerisinde ten rengini koyulaştırıyordu. Ancak deri kanseri riskini büyük ölçüde artıracağı için haklı olarak, daha sonraki yıllar piyasaya sürülmesine izin verilmedi.

Geçen hafta, güneş ışınlarının sağlığımız bakımından öneminden ve olası risklerinden bahsetmiş, riskleri azaltabilmek için alınması gereken genel önlemleri incelemiştik. Bu hafta yanık oluşumundan sonra ciltte meydana gelen hasarı gidermek ve iyileşmeyi hızlandırmak amacıyla yararlanılabilecek ürünlerden bahsedeceğiz.

ALOE VERA CİLDİ RAHATLATIYOR

Tropik bir bitki olan aloe vera, bir ara her derde deva bir ilaç olarak ülkemizde bidonlar içerisinde pazarlanıyordu. Pazarlama stratejilerinde kullanılan abartılı iddialar nedeniyle daha sonra yasaklandı. Bu üründen farklı olarak bitkinin etli yapraklarının orta kısmından çıkarılan jelimsi kıvamdaki “aloe vera jel” taşıyan formüllerin cilt hasarlarının tedavisinde başarıyla kullanıldığı biliniyor. Bu formüllerin haricen uygulanmasıyla cildi rahatlattığı, nemlendirerek ve iyileşme süresini kısalttığı ve hatta radyasyon yanıklarını bile iyileştirebildiği ortaya konuldu. Zaten aloe vera jeli çok sayıda dermokozmetik ürününün bileşiminde de yer alıyor.

Öküzgözü (Calendula sp.) çiçekleri ve sarı kantaron (Hypericum perforatum) çiçeklerini taşıyan merhemler yanık ve yaralarda etkili oluyor. Bu iki bitkiyi birlikte ya da ayrı ayrı taşıyan formüller hem ağrıyı giderici hem de antiseptik özellikte olup iyileşme süresini kısaltıyor. Sarı kantaron çiçeklerinin saf zeytinyağı içerisinde bekletilmesiyle hazırlanan yağlı özüt, tüm dünyada etkili bir yara ve yanık ilacı olarak yüzlerce yıldır kullanılıyor.

Bu bitkinin yaralar üzerindeki etkinliğini ortaya koyan kapsamlı bir bilimsel çalışmanın sonuçlarını uluslararası bir bilimsel dergide bu sene yayınladık. Yapılan bir çalışmada sarı kantaronun etkinliğinin kullanılan zeytinyağının kalitesi ile paralel olarak arttığını, saf zeytinyağıyla en yüksek etki gözlenirken ayçiçek yağı gibi ince yağlarla etkinin belirgin bir şekilde azaldığı gözlenmiş. Sarı kantaron yağının güneş yanıkları tedavisinde kullanılması durumunda, uygulamanın sadece geceleri yapılması ve gündüz ciltten silinerek uzaklaştırılmasını öneririm. Çünkü içerisinde etkili olan madde hiperisin güneş ışınlarına hassasiyeti artırmaktadır. Bu hususa dikkat edilmesi gerekir.

YİNE DE DİKKATLİ OLUN

Yanık kısımdaki ödemin ve kaşıntının giderilmesi için önerilebilecek bir başka bitki ise papatya. Güvenilir bir marka papatya çayı (Matricaria recutita) olması önemli. İki poşet papatya çayı bir bardak taze kaynatılmış su içerisinde üzeri kapatılarak 5-10 dakika demlenir. Ilıyan çayla vücut silinir ya da bu çay küvetin içerisine dökülerek içerisinde banyo alınır.

Yanıkların tedavisinde lavanta yağı da etkili olmaktadır. Tabii Lavandula angustifolia’dan elde edilen gerçek lavanta yağı olması önemli. Doğrudan yanık üzerine pansuman yapılır. Ayrıca yüzde 5’lik Tea tree oil taşıyan kremi sürülebilir. Atkuyruğu silisyum bakımından zengindir, dolayısıyla doku onarımında yararlı olur.

Bahsettiğimiz bu bitkiler ürünlerin yanı sıra yanığın derecesine göre basit bazı uygulamalar da yararlı oluyor. Yanık kısım üzerine soğuk kompres uygulanması, yanık kısmın eşit hacim suyla seyreltilmiş elma sirkesiyle pansuman yapılması bu tip basit uygulamalardır. Bu bitkisel ürünler güneş yanıklarının tedavisinde, şikayetlerin giderilmesinde yararlı olabilecektir. Ancak siz yine de dikkatli olun, bu tedavilere gerek kalmasın.

0 yorum:

Yorum Gönder