GEBELİKTE HEMOROİD (BASUR)

Hemoroid ya da halk arasında söylendiği adıyla basur aslında oluş mekanizması ve şekil olarak bacaklarda ya da vücudun diğer kısımlarında görülen varislerden farklı bir patoloji değildir.



Temel olarak hemoroid rektum ve anüs çevresindeki toplardamarların genişlemesi ve kanın bu genişlemiş damar yapıları içinde göllenmesidir. Rektumun içinde olabileceği gibi anüsten dışarıya doğru da sarkabilir. Dışarı sarkan bu hemoroidlerin büyüklüğü zaman zaman br üzüm tanesi kadar iri olabilir. Sayıları ise bir yada birden fazla olabilir. Bu dışarı sarkan damar pakeleri dışarıdan yumuşak kitleler olarak hissedilirler. İçeride olup dışarıdan görünmeyenlere internal hemoroid, dışarıya doğru sarkanlara ise eksternal hemoroid adı verilir.

Hemoroid gebelikte sıklıkla karşımıza çıkan bir durumdur. Bazı kadınlarda gebeliğin ilk dönemlerinde ortaya çıkmakla beraber genelde karnın iyice büyüdüğü ve basıncın arttığı son dönemlerde daha sık görülür. Daha önceden hiç hemoriod sıkıntısı olmayan bazı kadınlarda ise doğumun ikinci evresinde ıkınma sırasında ortaya çıkabilmektedir. Gebelik ya da doğum sırasında ortaya çıkan hemoroidlerin önemli bir kısmı lohusalık dönemi sonrasında kendiliğinden kaybolmaktadır.

Hemoroidler gebelikte neden sık görülür?



Gebelik hem bacaklarda varislerin oluşmasını hem de hemoroid gelişimini artıran bir dönemdir. Çok nadiren dış genital bölgedeki damarlarda da varisler ortaya çıkabilmektedir. Rahim büyüdükçe karın içi organlar üzerinde basınç etkisi yaratır. Özellikle vena cava adı verilen ve kirli kanı vücudun alt kısımlarından kalbe taşıyan ana toplardamar üzerindeki bu basınç nedeni ile vücudun alt kısmındaki tüm toplardamarların içindeki kan akımı yavaşlar. Sonuçta karşı karşıya olduğu direnç artan ve içindeki kan akım hızı yavaşlayan bu damarların duvarları genişler ve şişer.

Gebelikte sık karşılaşılan bir başka yakınma olan kabızlık da hemoroid gelişimini tetikleyebilir. Burada uzun süreli ıkınma sonucu karın içi basınç artarak damarların şişmesine neden olabilmektedir.

Tüm bunlara ek olarak gebelik sırasında yüksek miktarlarda salgılanan progesteron hormonu toplardamarların duvarlarındaki minik kasların gevşemesine neden olur. Bu etki ise damarların çok daha kolaylıkla genişlemesine yardım eder. Progesteron aynı zamanda barsakların da yavaşlamasına yol açarak kabızlık durumunu arttırmaktadır.

Doğum sırasında ikinci evrenin uzun sürmesi, zor doğum olması gibi durumlar da zaman zaman hemoroidlerin lohusalık döneminde ortaya çıkmasına neden olabilir.

Temel olarak hemorod için risk fakörleri

Kabızlık
Liften fakir beslenme tarzı
Obezite
Gebelik
Doğum sırasımnda epizyotomi açılmasını gerektirecek derecede zor doğumlar
Geçirilmiş rektal cerrahi
Yada aile öyküsünün pozitif olmasıdır

Hemoroidin belirti ve bulguları nelerdir?



İnternal hemoroidler basrağın son kısmı yani rektumun içindedir. Bunlarda ağrı sinirleri olmadığı için genelde ağrısız seyredeler. Dışkı içinde kan olması, hafif kaşıntı ve yanma, sümüğümsü bir akıntı ya da ıslaklık en sık karşılaşılan yakınmalardır. Bu iç hemorodiler zaman zaman makattan dışarıya sarkabilirler. Bu durumda ele gelen kitle fark edilebilir. Damar içindeki kan pıhtılaşır ise şiddetli ağrıya neden olabilir. Dışarıya sarkma durumu prolapsus, bu türden hemoroidlere ise prolabe hemoroid adı verilir. Dışkılama sırasında ya da kişi uzun süre ayakta durduğunda hemoroid prolabe olabilir ve bu durum genelde ağrılıdır.

Eksternal hemoroidler ise sıklıkla ele gelen kitle, dışkılama sırasında ağrı ve kaşıntı ile kendilerini belli ederler. Ani basınç artışı ya da şidetli kaşıma gibi travmalar sonrasında damar çeperi yırtılarak kanamaya neden olabilir. Bir diğer yakınma da dışkılamanın tam olmadığı şeklinde bir histir. Kanamalara bağlı kansızlık ve bunun getirdiği halsizlik, çabuk yorulma gibi yakınmalar görülebilir. Hem ishal hem de kabızlık yakınmaların şiddetini arttırabilir.

Hemoroid oluşumunu azaltan önlemler var mıdır?

Evet. Alacağınız bazzı önlemler ile bu rahatszılık verici durumun ortaya çıkma riskini azaltabilirsiniz.

Kabızlığı mümkün olduğunca azaltmaya çalışın. Bunun için yüksek lifli gıdalar ve bol su tüketmeniz gereklidir. Düzenli egzersiz yapmak da kabızlık riskini azaltır. Eğer bunlara rağmen şiddetli kabızlık devam ediyorsa probiyotik kullanımı ya da dışkı yumuşatan ilaçlar yararlı olacaktır.
Dışkılama ihtiyacı ortaya çıktığında beklemeyin. Tuvalette uzun süre ıkınmamaya dikkat edin
Kegel egzersizleri ile kaslarınızı güçlendirin
Çok uzun süreler ile oturmayın ya da ayakta durmayın. Sürekli oturarak çalışıyorsanız saatte bir kalkıp 5-10 dakika dolaşın
Sola dönük yatmaya dikkat edin

Yakınmaları azaltmak için neler yapabilirsiniz?



Hemoroid varlığı ve yakınmaya neden olması durumunda yapabileceğiniz bazı uygulamalar vardır ve bunlar genelde rahatlama sağlar

Soğuk uygulaması: Etkilenmiş bölgeye günde birkaç kez buz uygulaması ağrıyı ve rahatsızlık hissini gidermede oldukça etkilidir. Soğuk aynı zamanda genişlemiş olan damarların büzülmesine de yardımcı olur.

Sıcak oturma banyosu: Tıpkı soğuk gibi ılık oturma banyoları da ağrının giderilmesinde etki sağlar. Soğuk ve sıcak arka arkaya uygulandığında etkisi daha belirgin olur

Tuvalet sonrası temizlik: Temizlik hafif nemli ve yumuşak bir tuvalet kağıdı ile yapılmalıdır.

Pakelerin içeri itilmesi: Eğer dışarıya prolabe olmuş damar pakeleri varsa bunların hafifçe içeriye itilmesi ağrısı azaltacaktır. Ancak bu sırada yırtıltma ve kanamaya yol açma riski vardır.

Tüm bu önlemler işe yaramaz ise doktorunuz size rahatlatıcı bazı kremler verebilir

Hemoroidler sık görülmekle birlikte genelde gebelik ve bebek açısından risk yaratmazlar ve normal doğum için bir engel oluşturmazlar